İyi bir okul okumak ve okulu dereceyle bitirmek tek başına yeterli değil. Kariyer
basamaklarını tırmanmak, doğru bir kariyer planlamasını ve kişisel gelişimi gerektiyor.
20. yüzyılın sonlarında ulusal ve uluslararası rekabetin hızla arttığı, kalite kavramının önem kazandığı küresel dünyada, sosyal, ekonomik, politik ve kültürel alanlarda yaşanan değişimler; işveren ve iş görenleri hızla etkisi altına aldı. Bu gelişmeler yeni bir dünya düzeninin oluşmasına da sebep oldu. Bilgi toplumuna geçişle birlikte işletmelerin en önemli girdisi olan insan kaynağının eğitimli, entelektüel, vizyon ve yetkinlik sahibi olması daha fazla önem arz etmeye başlattı. Ulusal ve uluslararası şirketlerin varlığını devam ettirebilmeleri için yetkinlikleri üst düzey insan kaynağına olan ihtiyaçları, bireylerin birçok yönden daha donanımlı olmaları gereksinimini ortaya çıkardı. Bireylerin, öğrenciliklerinin ilk yıllarından itibaren kariyer planlarını yapmalarının, yetenek, ilgi ve değerlerinin farkına vararak kişilik özelliklerini
tanımlamalarının önemi bir kat daha arttı.
Kariyer, bireylerin gerekli eğitimleri alarak bireysel ve mesleki açıdan kendilerini geliştirme sürecidir. Başka bir deyişle kariyer, bireyin belirlediği hedefler doğrultusunda gerekli eğitimleri alıp, bireysel ve mesleki açıdan kendisini gerçekleştirme süreci olarak da ifade edilebilir. Aslında kariyer yaşamın tüm aşamalarında devam eden dinamik bir süreçtir. Zannedildiği gibi kariyerimiz üniversite yıllarında değil, okuma-yazmayı öğrendiğimiz yıllardan itibaren başlar. Akademik, sosyal ve sanatsal açıdan kişisel gelişimimize katkısı olan her etkinlik kariyer gelişimimizi etkiler. Ebeveynlerin seçimini yaptığı anaokulundan, kişisel özelliklerimiz göz önünde bulundurularak yaptığımız üniversite seçimleri, katıldığımız kariyer günleri ve kariyer panelleri çalışmaları, öğrendiğimiz yabancı diller, gönüllü olarak katıldığımız sosyal sorumluluk projeleri, kariyer gelişimimiz açısından önemli yere sahiptir. Kişisel gelişimin sonu olmadığı gibi kariyer gelişiminin de sonu yoktur. Peki bir kariyer nasıl planlanır? Kişinin bireysel ihtiyaçlarını geleceğin ihtiyaçları doğrultusunda geliştirmesi ve yönlendirmesine kariyer planlaması denir. Bireyin ilgi, yetenek ve değerlerinin farkında olarak, hayallerini ve hedeflerini mesleki açıdan gerçekleştirmesi için yapılan her planlama ve organizasyon, kariyer planlama kapsamı içerisinde değerlendirilebilir. Kariyer planı gerçek anlamda bireyin yaşamını planlamasıdır.
KARİYER PLANLAMASININ BASAMAKLARI
Kendini Tanıma
Kendinizi tanımanız, kariyer planlama sürecinin birinci aşamasıdır. Ne istediğinize karar vermeden önce kim olduğunuzu keşfetmeniz çok daha önemlidir. İnsanın kendini tanıması, güçlü ve zayıf yönlerini bilmesi, değerlerinin, ilgilerinin ve yeteneklerinin farkında olması kendisine uygun hedefler belirlemesinde etkin rol oynar. Hangi konuda başarılı olduğunuzu, gelecekte neler yapmak istediğinizi, nereden başlayacağınızı ve ne amaçla çalışacağınızı belirleyebilmek için kendinizi iyi analiz etmeniz gerekecektir. Kendinizi daha iyi tanımak ilgi, yetenek ve değerlerinizin farkına varmak adına kariyer planlama ve mesleki yönlendirme konusunda uzman kişilerin danışmanlığında ölçek ve envanter (Kendini Değerlendirme Envanteri, Holland Mesleki Tercih Envanteri, Akademik Benlik Kavramı Ölçeği vb.) uygulamaları yapabilirsiniz. Ailelerinizden ve öğretmenlerinizden yetkinlikleriniz, güçlü ve zayıf yönleriniz hakkında fikir alıp kariyer planlama stratejinizi belirleyebilirsiniz.
Hedeflenen Meslekleri Tanıma
Kariyer planlamanızı yaparken hedeflediğiniz, ilgi duyduğunuz ve tercih etmeyi düşündüğünüz mesleklerin özelliklerini incelemeniz ve meslekler hakkında detaylı bilgi edinmeniz çalışma hayatına başladığınızda işinizi mutlu, tutkulu yapmanızı ve yaptığınız işten zevk almanızı sağlayacaktır. Kariyer günlerine, kariyer panellerine katılmanız, meslekleri yerinde incelemeniz yararlı olacaktır.
İş Dünyasını Tanıma
Kariyer planlamanızın diğer bir aşaması da hedeflediğiniz mesleği çalışma ortamında tecrübe etmektir. Meslek mensuplarından meslekler hakkında teorik bilgi edindikten sonra çalışma ortamlarını da görmek doğru karar almanız açısından önemlidir.
Kişisel Özelliklere Uygun İşi Bulma
Kariyer planlamanızın son aşamasında, önceki basamaklarda edindiğiniz deneyim ile meslekleri ve kendinizi tanıyarak ilgi, değer, yetenek ve yetkinliklerinize en uygun meslekleri belirlediniz. Yarı zamanlı çalışarak ve staj yaparak kendinize en uygun kurum, kuruluş ve işletmeleri de belirleme şansınız olacaktır.
Farklılığınızı Nasıl Ortaya Koyacaksınız?
Son yıllarda işe alımlarda tek başına akademik başarı ve mezun olunan üniversite yeterli olmuyor. Kendisini diğerlerinden, ortaya koyduğu etkili kariyer planlama çalışmalarıyla ayrıştırmış, eğitmiş ve farklılaştırmış kaliteli bireyler işe alımlarda diğerlerine göre öne çıkıyor.
Farklılığı ortaya çıkaran değişkenleri şöyle sıralanabilir:
• Türkçeyi iyi kullanmak; ana dildeki yetkinliğiniz çevrenizdekilerle iletişim kalitesini artırarak, mesleki anlamda bildiklerinizi kolay ifade etmenizi sağlayacaktır,
• Orta-ileri düzeyde İngilizce bilmenin yanı sıra ikinci bir yabancı dili de bilmek. Özellikle İspanyolca, Rusça ya da Çince...
• İleri seviyede bilgisayar kullanmak, bazı programlama dillerini öğrenmek,
• Mesleğiniz ile ilgili en az bir tane proje üretmek,
• En az sekiz haftalık staj programına katılmak
• Kariyerinize daha hızlı başlangıç yapmak için haftada ortalama 10-15 saat yarı zamanlı mesleğiniz ile ilgili bir işte çalışmak,
• Ortaöğretim ya da üniversite yıllarında eğitim ve öğretim amaçlı yurtdışı tecrübesi edinmek,
• Akademik süreç ile birlikte mesleğinizi destekleyecek eğitimlere katılıp sertifika almak,
• Sivil Toplum Kuruluşlarında gönüllü görev alarak sosyal sorumluluk projelerine destek vermek,
